Jezioro w Ramsdale – Humbert początkowo sądzi, że nazywa się ono Our Glass (nasze lustro), później okazuje się, że w rzeczywistości nazwa to, podobne fonetycznie, Hourglass (klepsydra). Pierwsza nazwa odnosi się do solipsyzmu, widzenia tylko własnego odbicia, druga – do obsesji czasu. Ta gra słów zostaje zachowana w oryginale w przekładzie Stillera, zaś w tłumaczeniu Kłobukowskiego Humbert od początku nazywa jezioro Klepsydrą, sądzi jednak początkowo, że nazwa ta odnosi się do innej nazwy nekrologu, a nie, jak jest naprawdę, do kształtu jeziora.
Obóz wakacyjny, na który wyjeżdża Lolita – Obóz Q (tł. Stillera), Kolonia Q (tł. Kłobukowskiego) – Q wymawia się podobnie jak angielskie słowo cue (wskazówka). Wskazówka ta odnosi się do nazwiska Quilty.
Lokalne czasopismo – Climax Herald (Stiller), Orgasm Herald (Kłobukowski). Nazwa może oznaczać po prostu czasopismo miejscowości Climax/Orgasm, ale też "zwiastun orgazmu", co odnosiłoby się do nadziei Humberta na zbliżenie z Lolitą.
 |
| Vladimir Nabokov |
Po połączeniu pierwszego członu nazwiska panny Lester z drugim członem nazwiska panny Fabian uzyskuje się słowo lesbian, wskazujące na ich orientację seksualną. Natomiast wymiana pierwszych liter w nazwiskach panien Horn i Cole, powoduje w języku angielskim uzyskanie potocznego określenia na seks analny.
Słowo "wodoodporny" – Humbert przypomina je sobie, kiedy odkrywa tożsamość Quilty'ego. To przypomnienie ma źródło w rozmowie o wodoszczelnym zegarku Humberta nad jeziorem w Ramsdale. Jean Farlow niemalże wymienia wtedy nazwisko słynnego dramaturga.
Formę zagadki mają również wpisy w leksykonie ludzi filmu i teatru pt. Kto jest kim w światłach rampy, który główny bohater znajduje w więziennej bibliotece – biogramy nawiązują do postaci Humberta, Lolity i Quilty'ego i zapowiadają przyszłe wydarzenia powieściowe:
"Pym, Roland. Ur. Lundy, Massachusetts, 1922. Rzemiosła scenicznego uczył się w Teatrze Elsynorskim w Derby, Nowy Jork. Debiutował w "Jutrzence". Spośród licznych jego ról wymienić należy "Dwie przecznice stąd", "Dziewczynę ubraną na zielono", "Poplątanych mężów", "Dziwną salamandrę", "Na włosku", "Johna ślicznego", "Śniłaś mi się"."[1]
Imię i nazwisko aktora nawiązują do tytułowego bohatera Przygód Artura Gordona Pyma Poego, którego sposób prowadzenia pierwszoosobowej narracji przypomina Humberta Humberta. Debiutancka sztuka Jutrzenka (w org. Sunburst) odwołuje się do myśli Humberta o śmierci Charlotty (org.ultimate sunburst, pl. ostatecznie zajaśniała jutrzenka), która umożliwiła mu zadebiutowanie w roli kochanka Lolity. Sztuka Dziwna Salamandra (org. Strange Mushroom – "dziwny grzyb") ma wywoływać skojarzenia z penisem w stanie erekcji.
"Quilty, Clare, dramaturg amerykański. Ur. Ocean City, New Jersey, 1911. Studiował na Uniwersytecie Columbia. Pracował w handlu, lecz potem zajął się dramatopisarstwem. Autor "Małej nimfy", "Pani, która pokochała pioruny" (we współpracy z Vivian Darkbloom), "Mrocznego wieku", "Dziwnej salamandry", "Ojcowskiej miłości" i innych. Na uwagę zasługują jego liczne sztuki dla dzieci. "Mała nimfa" (1940) przejechała 23 000 km i miała 280 przedstawień podczas zimowego tournée, zanim w końcu trafiła do Nowego Jorku. Hobby: szybkie samochody, fotografia, zwierzęta-pupile.[2]
To pierwsze pojawienie się w postaci pełnych personaliów Quilty'ego. Jego sztuki: Mała nimfa i Ojcowska miłość wskazują na jego zainteresowanie nimfetkami. Z kolei Pani, która pokochała pioruny to sztuka, którą Lolita i Humbert będą wspólnie oglądać w Wace. Zamiłowanie do szybkich samochodów zapowiada jego pościg za Humbertem, a upodobanie do fotografii oznacza właściwie upodobanie do tworzenia zdjęć i filmów pornograficznych.
"Quine, Dolores. Ur. 1882 w Dayton, Ohio. Studiowała na wydziale aktorskim Akademii Amerykańskiej. Pierwszy występ w Ottawie, 1900. Nowojorski debiut w "Nigdy nie rozmawiaj z nieznajomymi" (1904)(...) Zagrała (...) w "Zamordowanym dramaturgu"."[3]
Imię aktorki wskazuje na Lolitę, natomiast nazwisko na jej związek z Quiltym. Humbert kilkakrotnie w powieści udziela Lolicie rady odpowiadającej tytułowi sztuki Nigdy nie rozmawiaj z nieznajomym. Zamordowany dramaturg zapowiada z kolei zabójstwo Quilty'ego.
Formę gier słownych i zagadek erudycyjnych mają również wszystkie wpisy, które Quilty pozostawił w hotelowych księgach gości, aby uniemożliwić Humbertowi zidentyfikowanie go na ich podstawie. Również numery tablic rejestracyjnych, które Quilty wpisuje do ksiąg hotelowych, są zagadkami dla Humberta:
WS 1564 i SH 1616 – obie tablice rejestracyjne zawierają inicjały Williama Szekspira oraz daty jego narodzin i śmierci.
Q 32888 i CU 88322 – Q i CU (czytane po angielsku podobnie) to aluzja do nazwiska Quilty i jego przezwiska Cue. Suma cyfr obu rejestracji wynosi 52. 52 tygodnie trwała podróż Humberta i Lolity, tyle jest również kart w talii. Humbert napisze później wiersz do Lolity, który będzie miał 52 wersy. 1952 to rok śmierci Humberta, Quilty'ego i Lolity.
Q 32888 i CU 88322 – Q i CU (czytane po angielsku podobnie) to aluzja do nazwiska Quilty i jego przezwiska Cue. Suma cyfr obu rejestracji wynosi 52. 52 tygodnie trwała podróż Humberta i Lolity, tyle jest również kart w talii. Humbert napisze później wiersz do Lolity, który będzie miał 52 wersy. 1952 to rok śmierci Humberta, Quilty'ego i Lolity.
Wcześniejsze części cyklu o Lolicie można przeczytać TUTAJ
[1],[2],[3] Vladimir Vladimirovič Nabokov, przeł. Michał Kłobukowski: Lolita. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2007, s. 39.
Źródła:
1. Vladimir Vladimirovič Nabokov, przeł. Michał Kłobukowski: Lolita. Warszawa: Warszawskie
Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2007,
2. Vladimir Vladimirovič Nabokov: Lolita : powieść. Warszawa: Państ. Instytut Wydawniczy, 1991,
3. Robert Stiller "Lolita" jako gra i paradoks. W: Vladimir Vladimirovič Nabokov: Lolita : powieść.
Warszawa: Państ. Instytut Wydawniczy, 1991,
4. Wikipedia.pl
5. Covering Lolita
Czy w ogóle jest możliwe, żeby do końca zrozumieć "Lolitę"???? Chyba nie!!
OdpowiedzUsuńI za to lubię tę książkę:)
Usuń